20 năm tăng trưởng và hội nhập của các nền kinh tế Châu Âu
Updated: 03/11/2025
Hai mươi năm kể từ đợt mở rộng lịch sử năm 2004, Liên minh châu Âu (EU) đã chứng kiến một bước chuyển mình mạnh mẽ của 13 quốc gia thành viên mới từ Ba Lan, Hungary đến Romania và các nước vùng Baltic. Theo khảo sát Eurobarometer đầu năm 2025, có tới 74% người dân EU cho rằng việc gia nhập khối đã mang lại lợi ích thiết thực cho đất nước, mức ủng hộ cao nhất kể từ khi câu hỏi này được đặt ra năm 1983.
Những lợi ích được người dân nhắc đến nhiều nhất là tăng trưởng kinh tế (28%) và tạo thêm việc làm (26%). Và số liệu thực tế đã khẳng định: hội nhập châu Âu thực sự là “bước ngoặt thịnh vượng” cho cả khu vực.
Bước nhảy ngoạn mục về thu nhập bình quân đầu người
Khi gia nhập EU năm 2004, GDP bình quân đầu người của các nước Trung và Đông Âu chỉ bằng một phần nhỏ so với mức trung bình toàn khối.
Tại Cộng hòa Séc, con số này chỉ đạt 45% mức trung bình EU (khoảng €9.490), nhưng đến năm 2024 đã tăng lên 74%, tương đương €29.940.
Lithuania còn ấn tượng hơn khi từ 26% lên 68%, với thu nhập bình quân đầu người tăng từ €4.960 lên €27.350.
Nếu lấy năm 2004 làm mốc 100 điểm, chỉ số GDP bình quân đầu người của toàn khối EU tăng 88% (đạt 188 điểm) sau 20 năm. Trong khi đó, nhóm 13 quốc gia mới ghi nhận mức tăng gấp nhiều lần — minh chứng cho sức bật kinh tế của “thế hệ EU mới”.
Romania và Bulgaria: Câu chuyện tăng trưởng thần kỳ
Hai nền kinh tế nhỏ nhất khi gia nhập: Romania và Bulgaria, lại trở thành “ngôi sao tăng trưởng” của khu vực.
Từ năm 2004 đến 2024, GDP bình quân đầu người của Romania tăng 558%, còn Bulgaria tăng 500%. Thu nhập của người dân Romania tăng từ €2.820 lên €18.560, và tại Bulgaria từ €2.710 lên €16.260.
Các nước vùng Baltic cũng thể hiện đà phát triển ấn tượng: Lithuania tăng 405%, Latvia 336%, Estonia 305%.
Từ những quốc gia từng chậm phát triển, nay họ đã trở thành trung tâm công nghệ, sản xuất và dịch vụ có sức cạnh tranh toàn cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực số hóa và đổi mới sáng tạo.
Sức mua tăng mạnh – chất lượng sống tiệm cận Tây Âu
Chỉ số Sức mua tương đương (PPS – Purchasing Power Standard) cho thấy chất lượng sống tại các quốc gia mới gia nhập đã cải thiện rõ rệt.
Năm 2004, Romania và Bulgaria chỉ đạt mức 35 điểm PPS, thấp hơn 65% so với trung bình EU. Hai mươi năm sau, Romania đạt 78 điểm, Bulgaria đạt 66 điểm, gần gấp đôi mức ban đầu.
Tại Ba Lan, PPS tăng từ 52 lên 79; Lithuania từ 50 lên 88; Latvia từ 45 lên 71; Estonia từ 56 lên 79.
Ngay cả Cộng hòa Séc và Slovenia, vốn đã phát triển cũng tăng nhẹ, cùng đạt 91 điểm, tiệm cận mức trung bình EU (100 điểm).
Điều này cho thấy quá trình hội nhập không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mà còn thực sự nâng cao mức sống, khả năng tiêu dùng và phúc lợi xã hội.
Một EU mở rộng
Theo Ủy ban châu Âu, đợt mở rộng năm 2004 đã “mang lại hàng loạt lợi ích kinh tế đáng kể cho các quốc gia mới và cho toàn khối”.
Các nghiên cứu học thuật cũng ủng hộ nhận định này. Nhà kinh tế Basile Grassi (Đại học Bocconi) kết luận rằng: việc mở rộng EU tăng thu nhập cho các thành viên mới mà không làm giảm lợi ích của các nước cũ là một “trò chơi” win-win” đúng nghĩa.
Quốc gia sớm được gia nhập?
Hiện có 9 quốc gia đang là ứng viên chính thức cho đợt mở rộng tiếp theo: Bosnia & Herzegovina, Montenegro, Bắc Macedonia, Albania, Serbia, cùng với Ukraine, Moldova, Georgia và Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoài ra, Kosovo vẫn nằm trong nhóm “tiềm năng”.
Ủy viên châu Âu phụ trách Mở rộng, Marta Kos, cho biết một vòng kết nạp mới vào năm 2030 là hoàn toàn khả thi, với Ukraine, Moldova, Albania và Montenegro là những ứng viên dẫn đầu.
Tuy nhiên, về quy mô, các nền kinh tế này vẫn khá nhỏ. Theo Eurostat, tổng GDP của toàn EU năm 2024 đạt €18 nghìn tỷ, trong khi 10 ứng viên chỉ đạt €1,63 nghìn tỷ, trong đó Thổ Nhĩ Kỳ chiếm tới €1,25 nghìn tỷ. Nếu loại bỏ Thổ Nhĩ Kỳ, 9 nước còn lại chỉ đạt €381 tỷ, thậm chí thấp hơn GDP của Đan Mạch (€392 tỷ). Còn nếu loại thêm Ukraine và Serbia, nhóm còn lại chỉ đạt €130 tỷ, nhỏ hơn hai phần ba số thành viên hiện tại.
Hai thập kỷ nhìn lại – Bài học hội nhập và tầm nhìn cho tương lai
Hai mươi năm sau đợt mở rộng 2004, EU đã chứng minh rằng hội nhập có thể rút ngắn khoảng cách phát triển hàng thế kỷ chỉ trong một thế hệ.
Những quốc gia từng bị xem là “vùng ngoại vi” của châu Âu nay đã trở thành động lực tăng trưởng, nguồn lao động chất lượng cao và đối tác kinh tế chiến lược trong khối.
Với đà phát triển này, châu Âu tiếp tục là biểu tượng của sự ổn định, thịnh vượng và cơ hội, nơi mỗi quốc gia, dù nhỏ bé nhưng vẫn có thể bứt phá nếu biết tận dụng sức mạnh của hội nhập.
Cánh cửa châu Âu mở rộng – Cơ hội cho nhà đầu tư Việt Nam
Trong bối cảnh các quốc gia mới gia nhập EU đang trở thành điểm sáng đầu tư, đây cũng là thời điểm vàng để các nhà đầu tư Việt Nam tiếp cận châu Âu một cách chiến lược, thông qua các chương trình định cư hấp dẫn.
Với vị thế là đơn vị hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực tư vấn định cư và quốc tịch châu Âu, Ethos cung cấp các giải pháp toàn diện, quy trình minh bạch, và hỗ trợ chiến lược dài hạn cho những cá nhân và gia đình muốn mở rộng không gian sống, giáo dục và đầu tư tại châu Âu.
Từ Tây Ban Nha, Pháp, Malta đến Síp,… Ethos đồng hành cùng khách hàng trên hành trình xây dựng cuộc sống toàn cầu, nơi việc định cư EU được coi là biểu tượng của tầm nhìn và tự do không biên giới.
