Những quốc gia Châu Âu nào dùng nhiều tiền mặt nhất?
Updated: 06/10/2025
Dù thanh toán kỹ thuật số ngày càng lan rộng khắp châu Âu, tiền mặt vẫn giữ vai trò quan trọng ở nhiều quốc gia đặc biệt là khi xét về tần suất giao dịch. Một báo cáo mới gần đây cho thấy trong vùng đồng euro, hơn 50% các giao dịch tại điểm bán hàng vẫn được thanh toán bằng tiền mặt, dù về giá trị thì con số thấp hơn nhiều. Bài viết sau đây phân tích sâu những con số này, so sánh giữa các quốc gia, và đặt câu hỏi: liệu số hóa có làm giảm vai trò không thể thay thế của tiền mặt?
Xu hướng chung
Theo khảo sát của ECB với khoảng 40.000 người, trong năm 2024, 52% giao dịch tại các điểm bán hàng (POS) ở vùng euro được thực hiện bằng tiền mặt (tính theo số lượng giao dịch), giảm so với các năm trước nhưng vẫn chiếm ưu thế. Tuy nhiên, khi xét về giá trị giao dịch, tỷ lệ tiền mặt chỉ đạt khoảng 39%, nghĩa là nhiều giao dịch lớn như mua sắm giá cao, dịch vụ sẽ ít dùng tiền mặt hơn.
Trong 14/20 quốc gia vùng euro, tiền mặt vẫn là phương thức được dùng nhiều nhất theo tần suất giao dịch với tỷ lệ dao động từ 45% đến 55%. Chẳng hạn, tại Malta, tiền mặt chiếm tới 67% giao dịch, trong khi ở Hà Lan chỉ còn khoảng 22%.
Khu vực Nam và Đông Âu tiếp tục duy trì tỷ lệ cao sử dụng tiền mặt: Italy khoảng 61%, Tây Ban Nha 57%, Slovenia 64%. Ở phía Bắc và Tây châu Âu, việc sử dụng kỹ thuật số đã “tăng tốc”: Hà Lan 22%, Phần Lan 27%, Luxembourg 37%, Bỉ 39%, Pháp 43%.
Giá trị giao dịch: Khi “tiền lớn” chọn thẻ, “tiền nhỏ” chọn tiền mặt
Dữ liệu cho thấy sự khác biệt rõ giữa số lượng giao dịch và giá trị giao dịch: tiền mặt chiếm đa số về số lần mua bán nhưng khi tính theo giá trị, các giao dịch lớn (trên ~€50) thường dùng thẻ hoặc phương thức kỹ thuật số hơn.
Một điều thú vị: những quốc gia có tỷ trọng chi tiêu bằng tiền mặt lớn (theo giá trị) gồm Lithuania, Slovakia, Slovenia, Áo, Malta, Croatia. Trong khi đó, Hà Lan (17%), Phần Lan (28%), Luxembourg (29%), Đức (30%), Pháp (34%) và Bỉ (35%) có tỷ lệ thấp hơn đáng kể.
Khảo sát P2P (giữa cá nhân) cũng chỉ ra: trong 2024, khoảng 41% các giao dịch cá nhân giữa người dùng sử dụng tiền mặt, đặc biệt khi khoản thanh toán nhỏ hoặc truyền khoản giữa gia đình, bạn bè.
Tại sao người vẫn dùng tiền mặt? Những lý do đáng suy ngẫm
Khi được hỏi lý do chọn tiền mặt thay vì thẻ hay phương thức số, người tham gia khảo sát ECB đưa ra những ưu điểm sau:
-
Tính ẩn danh và bảo mật cá nhân: 41% cho rằng tiền mặt giúp hạn chế sự theo dõi, bảo vệ quyền riêng tư.
-
Kiểm soát chi tiêu: 35% nói rằng sử dụng tiền mặt khiến họ “nhạy” hơn với việc chi tiêu, hạn chế vung tay quá trán.
-
Thanh toán tức thì không cần hệ thống trung gian: 30% cho rằng giao dịch bằng tiền mặt là ngay lập tức, không phải chờ xử lý.
-
28% nói rằng tiền mặt được chấp nhận rộng rãi hơn, đặc biệt tại các cửa hàng nhỏ, chợ vỉa hè, nơi máy POS không phổ biến; chỉ khoảng 18% chọn tiền mặt vì cho rằng nó “an toàn hơn”.
Một điểm đáng lưu: người trẻ (dưới 40 tuổi) có xu hướng sử dụng ít tiền mặt hơn dưới 50% giao dịch của họ trong khi người cao tuổi (65+) vẫn dùng tiền mặt tới khoảng 57% các thanh toán.
Vai trò của doanh nghiệp và chấp nhận thanh toán tiền mặt
Mặc dù xu thế kỹ thuật số lan rộng, gần như hầu hết doanh nghiệp ở vùng euro vẫn chấp nhận tiền mặt. Theo khảo sát của ECB năm 2024, 88% doanh nghiệp trong khu vực cho biết họ vẫn nhận tiền mặt dù con số này đã giảm so với trước (năm 2021: 96%).
Trong các doanh nghiệp chấp nhận tiền mặt, 94% dự kiến tiếp tục nhận nó trong năm năm tới. Khi lựa chọn phương thức thanh toán, doanh nghiệp đánh giá cao bảo mật (94%) và tính tin cậy (92%). Tiền mặt được nhìn nhận có ưu thế về chi phí, độ tin cậy và bảo mật thông tin cá nhân so với thẻ và thanh toán di động trong nhiều trường hợp.
Ngoài ra, 70% doanh nghiệp thường gửi tiền mặt vào tài khoản ngân hàng, chủ yếu qua máy nhập tiền (cash-in machines) hoặc nộp trực tiếp tại quầy.
Chuyển đổi số hóa
Trước thực tế giảm dần tỷ lệ sử dụng tiền mặt, các cơ quan châu Âu đang cân nhắc tích hợp tiền mặt truyền thống với hình thức thanh toán số mới. ECB đang nghiên cứu và thảo luận về việc phát triển digital euro – một phiên bản kỹ thuật số của đồng euro do Ngân hàng Trung ương phát hành nhằm đảm bảo rằng “tiền trung ương” vẫn dễ tiếp cận trong môi trường số hóa.
Mô hình song hành giữa tiền mặt và digital euro hứa hẹn mang lại lợi thế về an toàn, hiệu quả, bảo mật và khả năng tiếp cận dù không thay thế tiền mặt hoàn toàn.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, mặc dù ở nhiều nước phương Bắc và Tây châu Âu, tiền mặt đã ít được dùng hơn, nhưng nó vẫn giữ vị trí thiết yếu đặc biệt trong các giao dịch nhỏ, vùng nông thôn hoặc trong các kịch bản hỏng kỹ thuật hoặc mất mạng.
Kết luận
Tiền mặt không hề “chết” như nhiều người tưởng, nó vẫn chiếm ưu thế ở nhiều nơi, đặc biệt trong giao dịch nhỏ và vùng có ít hạ tầng kỹ thuật số. Dù xu hướng số hóa rõ rệt, sự chuyển đổi không nên là “loại bỏ hoàn toàn tiền mặt” mà cần là mô hình song hành: tiền mặt + thanh toán kỹ thuật số.
Đối với nhà đầu tư và người quan tâm định cư, đây là điểm cần cân nhắc: quốc gia nào có thể duy trì hệ thống thanh toán linh hoạt, vừa hỗ trợ số hóa vừa đảm bảo quyền tiếp cận cho mọi người khi đó là môi trường bền vững.
Ethos theo sát các xu hướng này để tư vấn điểm định cư và đầu tư tại châu Âu, nơi bạn không chỉ muốn tiếp cận công nghệ mới, mà còn muốn được bảo vệ trong mọi kịch bản thanh toán.
Liên hệ ngay với Ethos qua hotline: +84 91 5555 655
